الکتروموتور

شما می توانید انواع الکتروموتور را در اطراف خودتان ببینید. برای مثال نزدیک ترین آن ها، الکتروموتور موجود در کامپیوتر خانگی یا لپ تاپ است که شامل دو الکتروموتور است.

یکی از آن ها وظیفه چرخش هارد دیسک را برعهده دارد و دیگری برای تهویه و ایجاد جریان هوا در کامپیوتر نصب شده است. همچنین در آشپزخانه هم می توانید نمونه های دیگری از الکتروموتور را مشاهده کنید. نظیر الکتروموتور ماشین لباسشویی یا الکتروموتور هود آشپزخانه.

به طور ساده تر هر وسیله الکتریکی پیرامون ما همراه موتور الکتریکی است. به گونه ای که در صنایع و مشاغل گوناگون نیز جز اصلی است. و به زبان ساده می توان الکتروموتور را وسیله ای نامید که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند.

تاریخچه الکتروموتور

الکتروموتور امروزی ابتدا با یک میدان مغناطیسی دوار ساخته شد و این میدان مغناطیسی اولین چراغ در ساخت موتور الکتریکی بود که با گذشت زمان بوسیله موتورهای القایی دو فاز موتور امروزی را به ارمغان آورد.

در سال 1882 نیکولا تسلا اقدام به ساخت الکتروموتور به شکل امروزی و جدید نمود. در حقیقت نیکولا تسلا یکی از بنیان گذاران و تکمیل کنندگان موتور به شکل امروزی است که فعالیت های بسیاری در زمینه ساخت این دستگاه انجام داده است.

نیکولا تسلا تا سال 1888 به جمع آوری اطلاعات ادامه داد و نام خود را در ساخت و اختراع الکتروموتور ثبت نمود.

انواع الکتروموتور

الکتروموتورها در تقسیم بندی های گوناگونی به انواع مختلف تقسیم می شود. به طور مثال از لحاظ ولتاژ ، دور موتور ، توان و … به دسته بندی های مختلفی تقسیم می شوند.

در دسته بندی کلی به انواع زیر تقسیم می شود.

• DC
• AC
• پله ای
• خطی
• الکتروموتور تکفاز
• الکتروموتور سه فاز
• یونیورسال
• موتور میدان سیم پیچی

همچنین از نظر نوع جنس بدنه این وسیله به دو دسته با بدنه چدنی و بدنه آلومینیومی تقسیم می شوند که هرکدام ویژگی های منحصر به خود را برای استفاده در صنایع مختلف دارا هستند.

آموزش پلاک خوانی الکتروموتور

بر روی هر الکتروموتور صفحه فلزی به نام پلاک موتور (Nameplate) نصب شده است که مشخص کننده اطلاعات فنی، ساختار و ویژگی های آن است. در واقع برای اطمینان از مناسب بودن موتور جهت کاربرد آن در صنایع، خواندن پلاک بسیار مهم است.
در جدول زیر نمادها و مفاهیم همراه با توضیحات روی پلاک انواع الکتروموتورهای تکفاز و سه فاز را بصورت یکجا برای شما به نمایش گذاشتیم. امید است پس از مطالعه کامل به شما کمک کرده باشیم.

ردیف	نماد	مفهوم	توضیحات
1	لوگو	شرکت سازنده	در این بخش نماد یا تصویر لوگوی شرکت تولید کننده قرار می گیرد.
2	∼	نوع موتور	تکفاز یا سه فاز بودن موتور مثال 3∼ نماد سه فاز است.
3	NO	شماره سریال	معمولا از تعدادی عدد تشکیل شده است.
4	V-Δ/Y	ولتاژ ورودی	در صورت وجود علامت ستاره (Y) یا مثلث (Δ)، ولتاژ در همان اتصال استفاده می شود.
5	A یا AMPS	جریان	حداکثر جریان مجاز برای موتور.
6	FRAME	سایز	در موتورهای کوچک دو رقمی است و ارتفا شفت با پایه را برحسب میلیمتر نشان می دهد. و در موتور های بزرگ سه رقمی است دو رقم اول فاصله شفت با پایه و رقم آخر ابعاد سوراخ پیچ های پایه را نشان می دهد.
7	KW	توان نامی	نشان دهنده میزان گشتاور در سرعت.
8	R.P.M یا min-1	سرعت خروجی	نشان دهنده تعداد دور موتور در دقیقه.
9	HERTZ یا Hz	فرکانس	فرکانس برق ورودی را نشان می دهد.
10	IE	راندمان	IE1: کارایی استاندارد، IE2: راندمان بالا، IE3: راندمان برتر، IE4: راندمان فوق العاده. هرچه عدد مقابل این نماد به 100 نزدیکتر باشد مصرف برق پایین تری دارد.
11	IP	درجه حفاظت	از دو رقم تشکیل می شود که رقم اول میزان حفاظت در برابر ذرات و رقم دوم میزان حفاظت در برابر آب را نشان می دهد.
12	INS. CL.	کلاس عایق حرارتی	میزان تحمل حرارت A:105, E:120, B:130, F:155, H:180 بر حسب سانتی گراد.
13	.ALT	ارتفاع محیط	حداکثر ارتفاع از سطح دریا که الکتروموتور می تواند کار کند.
14	Motor Weight	وزن	وزن الکتروموتور را نشان می دهد.
15	DUTY	چرخه کاری	S1: موتور با یک بار ثابت برای مدتی طولانی کار می‌کند یعنی گرمای تولید شده توسط موتور با توانایی دفع گرمای آن برابری می‌کند. S2: بار ثابت است، اما قبل از رسیدن به دمای مشخصی، موتور خاموش و تا رسیدن به دمای محیط استراحت می‌کند. S3: این سیکل شباهت زیادی به Duty S2 دارد، اما در دوره استراحت به دمای محیط نمی‌رسد. S4 تا S10 : شامل چرخه‌هایی به همراه استراحت یا بدون استراحت است.
16	S.F.	سرویس فاکتور	میزان اضافه باری است که الکتروموتور می تواند تحمل کند.
17	P.F یا cos φ	ضریب قدرت	نسبت توان فعال بر حسب کیلووات به توان ظاهری (VA) است.

شرایط محیطی نصب الکتروموتور

الکتروموتورها برای محیط های تمیز و خشک مناسب هستند. بر اساس طراحی آنها حداکثر دمای مناسب برای نصب 40 درجه سانتی گراد است و ارتفاعی برابر 1000 متر از سطح دریاست.

با تجاوز به این مقادیر توان خروجی آن ها کاهش پیدا می کند. تقریبا با افزایش هر یک درجه به دمای محیط یعنی توان خروجی موتور دو درصد کاهش می یابد.

همچنین افزایش ارتفاع نیز بر عملکرد موتور تاثیر گذار است و با افزایش هر 100 متر از ارتفاع سطح دریا که 1000 متر است یک درصد توان خروجی کاهش می یابد.

اهمیت عایق حرارتی

در شرایطی که مجبور به نصب موتورها در دمای بالاتر از استاندارد هستیم باید برای جلوگیری از سوختن ناشی از افزایش دما از عایق های حرارتی استاندارد استفاده کرد. همچنین می توان برای افزایش طول عمر عایق ها نیز بررسی های دقیق تری را به عمل آورد.

یک سری از قطعات و اتصالات در الکتروموتور نیاز به عایق کاری دارند که شامل موارد زیر است :

1- سیم پیچ استاتور که شامل مفتول های از جنس مس، عایق حلقه ها، عایق زمین و نوار های میکا است

2- عایق جهت سیم پیچ ها

3- عایق برای پیچ های محکم کننده

4- روتور ها

5- ورقه های هسته مرکزی

برای ایجاد شرایط محیطی نصب مناسب، از عایق ها استفاده می شود که این عایق ها دارای 3 دسته با علکرد متفاوت است .

1- میزان استاندارد برای افزایش دما

2- محدودیت دمای مرکزی کانونی

3- میزان دمای حداکثری سیم پیچ ها

یکی از شرایط مهم محیطی نصب آنها بحث دما است در موتورهایی که محبوس هستند و دور تا دور آن بسته است از یک فن که در محور خارجی موتور نصب می شود به کار می رود این فن دمای داخلی را به بیرون هدایت می کند تا دمای موتور را کاهش دهد.

الکتروموتور DC

این نوع از الکتروموتورها بوسیله پدیده میدان مغناطیس حرکت می کند. انرژی مغناطیسی بوسیله آرمیچرهای آهنربایی موجب حرکت آن می شود. در موتورهای dc هدایت کننده ها آرمیچر نامگذاری شده اند.

میدان مغناطیسی فقط در آرمیچر ایجاد می شود. آرمیچرها بوسیله برخورد دو میدان مغناطیسی حرکت می کنند. برای تغییر جهت هادی ها یا آرمیچر ها تغییر جهت میدان مغناطیسی لازم است.

بیشتر موتور های dc به صورت دوار حرکت می کنند اما در بازار از نوع حرکت به صورت خطی هم موجود هست. که به این نوع موتورها القایی خطی هم گفته می شود که نیرو را در یک خط مستقیم تولید می کنند در الکتروموتور dc دوار، نیروی تولید شده حاصل از میدان مغناطیسی است که از بخش متحرک درون موتور است.

سرعت در موتور dc به ولتاژ و جریانی که از سیم پیچ ها عبور می کنند بستگی دارد. این نوع از موتور ها به علت هزینه نگه داری بالا و تعمیرات سخت کمتر در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند.

الکتروموتور AC

در صنعت الکتروموتورهای جریان متناوب یا AC به دلیل قدرت بالا، هزینه کمتر، سادگی ساختار، عملکرد بهتر استفاده گشترده تری دارند. در این نوع الکتروموتورها برای تولید گشتاور و سرعت از جریان متناوب استفاده می شود.

الکتروموتور AC دو نوع دارد که شامل الکتروموتور آسنکرون یا القایی (Induction Motors) و الکتروموتور سنکرون (Synchronous Motors) می شود که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای منحصر به خود را دارند.

موتورهای القایی و سنکرون علاوه بر تولید مغناطیسی روتور در تعداد منبع تغذیه، لغزش، هزینه، ضریب قدرت، راندمان، نحوه راه اندازی، سرعت و کاربرد با هم تفاوت دارند. موتورهای القایی با توجه به مزایا و عملکرد نسبت به موتورهای سنکرون در صنعت کاربرد بیشتری دارند.

اصطلاحات رایج الکتریکی و معانی آنها

اصطلاح	علامت اختصار	معنی
آمپر	A	مقدار الکتریسیته عبوری از مدار
وات	W	میزان انرژی آزاد شده
ولت	V	ولت یا ولتاژ برابر اندازه مقدار الکتریسیته است
اهم	Ω	واحد مقاومت الکتریکی
جریان	A	نسبت تغییر بار الکتریکی به زمان که واحد آن آمپر (A) است
جریان نامی	A یا AMPS	جریانی که یک وسیله برقی می تواند از خود عبور دهد
اختلاف پتانسیل	V	همان ولتاژ است که باعث جاری شدن جریان در مدار می شود و واحد آن ولت (V) است
واحد کار الکتریکی	W/S	وات بر ثانیه
واحد توان ظاهری	V/A	ولت آمپر (V/A)، کیلوولت آمپر (KV/a)، مگاولت آمپر (MV/A)

کاربرد الکتروموتور

الکتروموتور دارای دامنه ی وسیعی از کاربردهای گوناگون هستند. این قطعه در لوازم خانگی، فن ها، دمنده ها، ابزارهای قدرت و در تمامی صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

موتورهای الکتریکی در ابعاد مختلفی ساخته می شوند و بسته به سایز ساخت و نوع کارکرد آن در وسایل مختلفی استفاده می شوند. از صنایع استفاده کننده آنها می توان به صنعت نجاری، نساجی، اتومبیل سازی، پتروشیمی، کاشی و سرامیک و صنعت کشتی رانی که از الکتروموتور هایی با ابعاد بزرگ استفاده می کنند.

می توان الکتروموتور را مهم ترین اختراع بشر دانست. چرا که صنایع زیادی وابسته به این محصول بوده و در دهه های اخیر شاهد تولید انواع مختلف آن در سایزها و کاربرد های گوناگون بوده ایم.

الکتروموتور کوچک

به موتوری که دارای توان پایین و سایز فریم کوچک تری باشد الکتروموتور کوچک گفته می شود که برای مصارف سبک و خانگی مورد استفاده قرار میگیرد.

به طور مثال از توان 0/06 الی 2.2 کیلووات و از سایز فریم 56 الی 100 سانتی متر را می توان الکتروموتور کوچک نامید.

کاربرد این الکتروموتور های کوچک برای اتصال به پمپ آب، دمنده ها، فن های صنعتی، صنایع بسته بندی مواد غذایی و دیگر صنایع سبک است.

برندهای الکتروموتور

از انواع برندهای الکتروموتور می توان به ABB ،Siemens ،Vemat، موتوژن، الکتروژن، الکتروموتورهای چینی  و… اشاره کرد.

برند Vemat

شرکت ومات ایتالیا سال هاست که در زمینه تولید موتورهای الکتریکی فعالیت می کند و جزو برندهای معتبر این حوزه به شمار می رود.

برند موتوژن

شرکت موتوژن در سال 1352 جهت ساخت الکتروموتورهای کولری با نام دیگری در ایران شروع به فعالیت کرد و در حال حاضر یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین تولید کننده‌های انواع الکتروموتور در خاورمیانه است.

برند Siemens

زیمنس ساخت کشور آلمان است و الکتروموتور این برند جزء بهترین نوع در بازار است.

الکتروموتور زیمنس به صورت سه فاز و در بازه توانی 0.37 الی 200 کیلووات و مطابق استانداردهای جهانی تولید می شود.

قیمت الکتروموتور

قیمت گذاری بر روی الکتروموتور به چندین عامل بستگی دارد. به طور مثال با توجه به توان، پوسته بدنه آلمینیومی و چدنی بودن، سرعت و ویژگی های دیگر بر روی قیمت الکتروموتور تاثیر دارد.

با توجه به منبع تغذیه هم قیمت الکتروموتور تکفاز و قیمت الکتروموتور سه فاز هم با هم متفاوت است.

دریافت کاتالوگ الکتروموتور